Świętujemy 100-lecie Niepodległości. Kilka słów o historii

Dziś obchodzimy stulecie odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach zaborów. Choć wolność możemy świętować od 1918 roku, to dopiero od 1937 dzień 11 listopada jest świętem narodowym.

Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości było procesem stopniowym. Wybór 11 listopada uzasadnić można zbiegiem wydarzeń w Polsce z zakończeniem I wojny światowej dzięki zawarciu rozejmu w Compi?gne 11 listopada 1918, pieczętującego ostateczną klęskę Niemiec. Dzień wcześniej przybył do Warszawy Józef Piłsudski. W tych dwóch dniach, 10 i 11 listopada 1918, naród polski uświadomił sobie w pełni odzyskanie niepodległości, a nastrój głębokiego wzruszenia i entuzjazmu ogarnął kraj. W latach 1919?1936 obchody rocznicy odzyskania Niepodległości nie miały rangi święta narodowego. Miały charakter wojskowy i obchodzono je w Warszawie w pierwszą niedzielę po 11 listopada.

Pierwszy raz w pełni uroczyście upamiętniono odzyskanie niepodległości 14 listopada 1920. Tego dnia uhonorowano Józefa Piłsudskiego jako zwycięskiego Wodza Naczelnego w wojnie polsko-bolszewickiej, wręczając mu buławę marszałkowską. Po przewrocie majowym w 1926 r. uroczystości miały ściśle wojskową formę, ale od tego też roku 11 listopada był dniem wolnym od pracy, o czym stanowił okólnik Józefa Piłsudskiego wówczas prezesa ministrów.

1928 roku plac Saski w stolicy nazwano placem marszałka Józefa Piłsudskiego, a cztery lata później Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ustanowił ten dzień wolnym od nauki Rangę święta państwowego nadano Świętu Niepodległości dopiero ustawą z 23 kwietnia 1937. Miało ono łączyć odzyskanie suwerenności państwowej z zakończeniem I wojny światowej oraz upamiętniać Józefa Piłsudskiego. Do czasu wybuchu II wojny światowej obchody państwowe odbyły się dwa razy: w 1937 i 1938; w 1937 uświetniono je odsłonięciem pomnika gen. Józefa Sowińskiego.

Warto dodać, że w okresie okupacji niemieckiej oficjalne obchodzenie świąt państwowych było niemożliwe, dlatego polskie organizacje podziemne organizowały je konspiracyjnie, narażając się na represje. Mimo to pamięć o Święcie Niepodległości starano się podtrzymywać. W dniach poprzedzających 11 listopada na murach, ogrodzeniach, płytach chodnikowych pojawiały się afisze, ulotki i napisy ?Polska żyje?, ?Polska zwycięży?, ?Polska
walczy?, ?Jeszcze Polska nie zginęła? itp.

W okresie Polski Ludowej władze zniosły Święto Niepodległości i ustanowiło jednocześnie Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN, a późniejsze kultywowanie 11 listopada znów wiązało się z represjami. Rangę uroczystości zaczęto przywracać pod naciskiem ?Solidarności?. W latach 80. władze organizowały nawet uroczystości centralne. Najwyżsi dygnitarze składali od Grobem
Nieznanego Żołnierza wieńce. W podobny sposób czczono święto w innych miejscach pamięci w całej Polsce. Ostatecznie 15 lutego 1989 roku Sejm oficjalnie przywrócił Narodowe Święto Niepodległości.