Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę CPK

foto: cpk.pl

W minionym roku Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła działania kontrolne dotyczące budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego. Dotyczyły one działalności spółki CPK, ale też Ministerstwa Infrastruktury i Przedsiębiorstwa Państwowego „Porty Lotnicze”. Jakie są wnioski z kontroli?

Jaki był cel kontroli? Najwyższa Izba Kontroli poinformowała, że jej celem było zbadanie czy stan przygotowania budowy, którym kierował pełnomocnik rządu ds. CPK przy pomocy spółki Centralny Port Komunikacyjny był zgodny z  założeniami. A jakie są wnioski po kontroli? NIK dostrzega również pewne ryzyka. Oto kilka z nich.

Zagrożony termin realizacji
Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę na fakt, iż inwestycja miała opóźnienia już na starcie, a harmonogram realizacji CPK „miał ogólnikowy charakter i  wskazywał niemożliwe do dotrzymania terminy realizacji poszczególnych zadań. (…) W wyniku nierzetelnego planowania etapu przygotowawczego w  Koncepcji CPK, poszczególne zadania zostały zrealizowane z  opóźnieniem – sięgającym nawet 2,5 roku – w  stosunku do przyjętych założeń”. Stąd też m.in. opinia NIK o tym, że jest wysokie prawdopodobieństwo nieukończenia budowy w wyznaczonym terminie, czyli do 2027 r.

Spółka CPK twierdzi jednak, że taka teza jest nieuzasadniona. „CPK zatrudnił doradcę strategicznego, master plannera, prowadzi wykup nieruchomości, ma zapewnione finansowanie, pozyskał wstępne deklaracje inwestora z Korei Południowej, jest wyłaniany master architekt, rozpoczęliśmy przetarg na prace budowlane i przygotowawcze, prowadzimy badania terenowe, środowiskowe, geologiczne, geodezyjne, kartograficzne, meteorologiczne, opublikowaliśmy wstępną preferowaną lokalizację portu, w tym roku złożymy wniosek o decyzję środowiskową. A to zaledwie kilka z przedsięwzięć, które sprawiają, że rozpoczęcie budowy w 2027 roku jest możliwe i zostanie zrealizowane” - czytamy w odpowiedzi spółki CPK na raport NIK.

Brak studium wykonalności i pełnego uzasadnienia biznesowego
Jak wynika z ustaleń kontroli NIK, w koncepcji CPK nie przedstawiono pełnego uzasadnienia biznesowego, w  tym m.in. harmonogramu związanego z  powstawaniem kosztów i  korzyści, wyliczeń finansowych spodziewanych korzyści oraz oszacowania korzyści utraconych.

Dodatkowo w ramach przygotowania do budowy CPK „nie sporządzono dotychczas studium wykonalności dla całego Programu CPK, które określiłoby warunki jego realizacji niezbędne dla osiągnięcia zakładanych celów, oraz kompleksowego planu finansowego dla pełnego okresu inwestycji. Najkrócej mówiąc, do zakończenia kontroli, nie było wiadomo jakie będą źródła finansowania wszystkich przedsięwzięć związanych z  budową Centralnego Portu Komunikacyjnego.” - pisze NIK.

Według spółki CPK te elementy zgodnie z ustawą są przygotowywane dla poszczególnych elementów osobno, co wg spółki jest znacznie efektywniejszym i celowym rozwiązaniem, aniżeli ustalanie ich na poziomie całej inwestycji.

Co dalej z Lotniskiem Chopina?
NIK również zaznacza, że do tej pory nie została zaktualizowana strategia przedsiębiorstwa Państwowe Porty Lotnicze, ani Plan Generalny Lotniska Chopina ze względu na brak decyzji właścicielskich odnośnie zakresu działania Lotniska Chopina po uruchomieniu Centralnego Portu Komunikacyjnego. PPL nie otrzymały żadnych informacji ani wskazań, jakie są plany na funkcjonowanie Okęcia po 2027 r.

Według spółki CPK te plany są w trakcie przygotowywania i mają odbicie w opracowanej przez PPL aktualizacji Planu Generalnego Lotniska Chopina Lotniska Chopina w Warszawie (2021-2040). Ponadto prowadzone są analizy korporacyjne. Finał prac powinien nastąpić niebawem.

Najwyższa Izba Kontroli podkreśla, że „aktualny stan zaawansowania budowy Centralnego Portu Lotniczego (tj. opóźniony etap przygotowawczy) z  powodu uwarunkowań otoczenia społeczno-ekonomicznego (pandemia powodująca wyhamowanie wzrostu ruchu pasażerskiego) stwarza sytuację, w  której bardziej istotnym od terminowego zakończenia inwestycji, jest rzetelne jej przygotowanie i  taka realizacja, która pozwoli wyeliminować zidentyfikowane w  kontroli NIK ryzyka”. Wg NIK „niezbędne jest niezwłoczne przeprowadzenie rzetelnej analizy kosztów i korzyści, zarówno tych ekonomicznych, jak i społecznych, jakie ma przynieść budowa największego lotniska w naszym kraju. Szczególnie w sytuacji załamania na rynku lotów pasażerskich z powodu pandemii.”

NIK wiele elementów oceniła pozytywnie. Podkreśliła m.in., że poniesione przez spółkę CPK wydatki „były zgodne z przyjętym, zaktualizowanym planem finansowym i nie przekroczyły poziomu, który był – w opinii NIK – adekwatny do skali i zakresu działalności”. Ponadto pozytywnie ocenia działania pełnomocnika rządu ds. CPK w zakresie jego pracy w zakresie nadzoru nad przygotowaniem i realizacją Programu CPK, a także zaznacza, że Koncepcja CPK była zgodna z celami polityk i strategii rządowych, formułowanych od 2007 roku i opierała się na zweryfikowanych i zaktualizowanych analizach wykonanych w latach wcześniejszych.

Pełny raport NIK jest dostępny tutaj.

Wypowiedz się w ankiecie na temat wariantów linii kolejowych CPK. To ostatni dzwonek