Mazowiecka uchwała antysmogowa pod znakiem zapytania. Prokuratura chce unieważnienia, samorządy odpierają zarzuty

Adam Fabisiewicz Grodzisk News

17.01.2023, godz. 14:03

Prokuratura Krajowa chce stwierdzenia nieważności uchwały antysmogowej przyjętej przed pięcioma laty przez sejmik na Mazowsza. Prokuratura zarzuca sejmikowi ograniczenie procesu konsultacji do uzyskania opinii wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, mimo określenia jej jako istotnej dla społeczności województwa. Samorządy odpierają zarzuty i mówią o politycznym działaniu obliczonym na najbliższe wybory.

Uchwała antysmogowa dla Mazowsza jest dokumentem mającym regulować kwestie ograniczenia negatynych działań urządzeń grzewczych starszej generacji na zdrowie i środowisko. Uchwała zakazuje spalania najgorszych paliw: mułów, flotokoncentratów, węgla brunatnego, sypkiego węgla kamiennego i mokrej biomasy, a jednocześnie nakazuje wymianę tzw. kopciuchów. Od 1 stycznia 2023 r. obowiązuje zakaz ich używania. Zgodnie z zaostrzonymi w kwietniu 2022 r. przepisami największe zmiany będą dotyczyć Warszawy, gdzie 1 października 2023 r. ma zostać wprowadzony zakaz spalania węgla. Takie regulacje obejmą też powiaty podwarszawskie, z tym że od 1 stycznia 2028 r. Wszystkie nowe kotły na paliwa stałe instalowane po 11 listopada 2017 r. muszą spełniać wymagania tzw. ekoprojektu.

Tymczasem 21 grudnia, pięć lat po uchwaleniu regulacji Prokuratura Krajowa złożyła wniosek o stwierdzenie nieważności uchwały. Argumentuje to  przede wszystkim ograniczeniem procesu konsultacji do uzyskania opinii wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, mimo określenia jej jako istotnej dla społeczności województwa. Z tym z kolei nie zgadzają się samorządy. Twierdzą, że jest to polityczna zagrywka przed wyborami parlamentarnymi.

– Zarzuty prokuratury są bezzasadne i absurdalne. Zainteresowała się ona trybem uchwalenia uchwały antysmogowej z 2017 r., której przepisy już obowiązują, a nawet zostały w minionym roku zaostrzone. Przepisy z 2017 r. były uchwalone przez sejmik jednomyślnie. Ze zdaniem, że Mazowsze potrzebuje uchwały antysmogowej, zgadzały się wszystkie opcje polityczne w sejmiku. Nikt wówczas nie zgłaszał uwag do procesu jej uchwalenia. Wygląda to tak, jakby ktoś teraz na siłę szukał sposobu na unieważnienie przepisów, bez których nie ma szans na lepsze powietrze na Mazowszu. Ze smutkiem muszę stwierdzić, że działania prokuratora podważają zaufanie do instytucji publicznych – mówi marszałek Mazowsza Adam Struzik.

– To co najmniej dziwaczny zarzut. Jak mogło nie być konsultacji społecznych, skoro wpłynęło do nas blisko 2300 opinii i wniosków mieszkańców i organizacji pozarządowych? W 2017 r. przeprowadzono je w dwóch etapach. Pierwszy polegał na opiniowaniu projektu przez organy wykonawcze samorządu terytorialnego. Rozpoczął się 11 lipca 2017 r., a w jego ramach przekazano 80 opinii organów samorządu powiatowego i gminnego – dodaje Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych w urzędzie marszałkowskim.

Samorząd Mazowsza podał również, że "prokuratura ma także zastrzeżenia do trybu, w jakim sejmik podjął uchwałę określającą zasady i tryb przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami województwa w sprawach, dla których nie wynika to wprost z przepisów. Również z tym zarzutem samorząd województwa się nie zgadza. Po pierwsze, taka uchwała została podjęta w 2011 r. Po drugie, prawo o ochronie środowiska obliguje zarząd do prowadzenia konsultacji ws. uchwał antysmogowych w trybie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. I tak też zostało to przeprowadzone w 2017 r." – czytamy w wydanym niedawno komunikacie.

Jak wyliczają samorządowcy, na samym Mazowszu do wymiany jest 617 tysięcy "kopciuchów", a w 2021 roku wymieniono ponad 22 tysiące urządzeń grzewczych, czyli 5 procent planowanej liczby,

Nie najlepiej wyglądają też wskaźniki wymiany pieców w ramach dotacji z rządowego programu "Czyste powietrze". Według wyliczeń samorządowców – od 2018 roku zostały złożone 44 803 wnioski, podpisano 39 865 umów i wypłacono środki 23 896 beneficjentom.